مرگ دسته جمعی درختان «سنو»

شیما سیدی | شهرآرانیوز؛ گازئیل پاشی پای تک درخت «دَرَک»، تنها درخت را نسوزاند، آتش به جان دوستداران محیط زیست انداخت. بسیاری گفتند و نوشتند از تک درختی که قربانی درکِ اندکِ آدم‌ها شد.
منحصر به فرد بودن تک درخت درک و خاطراتی که برای گردشگران ساخته بود، موجب رسانه‌ای شدن این داستان غم انگیز شد. اما آنچه روشن است، قلع و قمع درختان تنها به این مورد خاص محدود نمی‌شود.

سنو، یکی از سرسبزترین روستا‌های شهرستان گناباد است که سال ۹۷ «زراعت زعفران مبتنی بر قنات» آن به تأیید «سازمان بین المللی فائو» رسید و به عنوان تنها روستای خراسان رضوی ثبت جهانی شد. اما مدتی است خبر‌های تلخی از این روستا به گوش می‌رسد.

روزانه ده‌ها درخت در تنها روستای جهانی خراسان رضوی به دست سودجودیان سر بریده می‌شود و صدای ناله این درختان بی برگ به گوش کسی نمی‌رسد. اهالی روستای سنو، تصاویری برای روزنامه شهرآرا فرستادند از نیسان‌هایی که هر روز، بارشان را پر از درخت‌های بی جان می‌کنند. به گفته مهدی ذوالفقاری، مدیرعامل شرکت تعاونی زعفرانکاران و گیاهان دارویی گناباد که اهل روستای سنو نیز هست، روزانه دست کم دو نیسان پربار از درختان قطع شده از این روستا خارج می‌شود. مقصدشان معلوم نیست؛ شاید یکی از تولیدی‌های مبل و لوازم چوبی گناباد یا سبزوار و کاشمر.

جای خالی درختان کهن سال حاشیه یکی از جوی‌های روستای سنو در تصاویر سال ۱۴۰۰ در مقایسه با عکس‌های سال ۹۹ نشان دهنده وقوع جنایت هولناک و مرگ دسته جمعی درختان است. ذوالفقاری می‌گوید: زمستان، زمان اوج قطع درختان است. در این فصل که درختان به خواب زمستانی می‌روند و سبز و خشک به سختی از هم تشخیص داده می‌شوند، برخی به بهانه خشک سالی، درختان کهن سال چند صدساله روستا را قطع می‌کنند. چند سال باید بگذرد که دوباره چنین درخت‌هایی به ثمر بنشیند؟
به گفته ذوالفقاری، برخی برای نوسازی باغ‌های خود، مجوز قطع درخت می‌گیرند و بعد در کنار آن، درختان عمومی را نیز قطع می‌کنند. گاهی نیز سودجویان بدون اطلاع افراد روستا، درختان عمومی را هم قلع و قمع می‌کنند.

برخورد‌ها مقطعی و بی نتیجه است

مردم روستای سنو البته داغ دلشان را به گوش اداره‌های جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست رسانده اند، اما اصغر صادقیان، عضو شورای اسلامی روستای سنو، از مقطعی و بی نتیجه بودن شکایت‌های شورای روستا به این ادارات می‌گوید: موضوع قطع درختان سنو را تا کنون با مسئولان سه اداره دولتی در میان گذاشته ایم، اما هیچ کدام به نتیجه دلخواه نرسید.

به گفته صادقیان با توجه به قرار داشتن روستای سنو در محدوده حفاظت شده «هلالی» که جزو مناطق چهارگانه محیط زیست است، اعضای شورای این روستا از اداره محیط زیست خواستند به موضوع قطع درختان ورود کند، اما پاسخ مشخصی دریافت نکردند. اداره منابع طبیعی، یکی دیگر از ارگان‌هایی است که وظیفه رسیدگی به قطع درختان در اراضی ملی را دارد، اما کارشناسان این اداره نیز در بازدید کوتاهشان از روستا، تنها به بیان مواد قانونی مبنی بر جرم بودن قطع درختان و حمل آن اکتفا کردند.
البته یگان حفاظت این اداره یک بار نیسان حمل چوب درختان را توقیف کرد، اما این اقدام نیز بازدارنده نبود و روز بعد، چوب‌ها با نیسان دیگری به مقصد فرستاده شدند.

صادقیان اضافه می‌کند: اداره جهاد کشاورزی نیز یکی دیگر از ارگان‌هایی است که وظیفه صدور مجوز برای قطع درختان در محدوده باغ‌های شخصی را دارد. این اداره نیز گرچه اطلاعیه‌ای با عنوان «مراقب باغات هم باشیم» صادر کرد و از مردم خواست در صورت شنیدن صدای اره برقی به جهاد کشاورزی اطلاع دهند، اقدام دیگری انجام نداد.
همه این مشاهدات، حاکی از آن است که اگر درختان سنو برای مسئولان اهمیت دارد، لازم است که نهاد‌های مسئول و نظارتی به ویژه دادستان هر چه زودتر ورود کنند و با سودجویانی که طبیعت را به یغما می‌برند، برخوردی قاطع کنند.

برای رساندن داد مردم روستای سنو با امیری، دادستان شهرستان گناباد، تماس می‌گیریم. او که حدود سه هفته است پست جدید را تحویل گرفته، اطلاع چندانی از آنچه در روستا گذشته است، ندارد و می‌گوید: در این سه هفته، اعضای شورای روستای سنو به دادستانی مراجعه نکردند و درخواستشان را با من در میان نگذاشتند. با این حال من تلفنی و کتبی به رؤسای سه اداره منابع طبیعی، محیط زیست و جهادکشاورزی اعلام کردم باید جلو کسانی که بدون مجوز درختی را قطع می‌کنند، گرفته شود و برخورد قاطع با این افراد انجام شود.
روستای سنو در فاصله ٢٩۴ کیلومتری مشهد به سمت گناباد قرار دارد. این روستا بعد از روستا‌های رهن و ریاب قرار گرفته و جزو آخرین روستا‌های سمت راست انتهای جاده است.